Omega-3 yağ asitleri 'esansiyel' yani temel yağ asitleri olarak bilinir. Vücudunuzda üretilmediği için mutlaka besinlerden almanız gerekir. Pek çok formu bulunan bu yağ asitlerinin anahtar görev yapanları EPA (Eicosapantaenoik asit) ve DHA’dır (Docosahexaenoik asit).Esansiyel olan bu yağ asitlerinin yeterli miktarda alınamaması başta kardiyovasküler bozukluklar olmak üzere birçok hastalığı beraberinde getirecektir.
Omega 3 Neden Önemlidir?
Hem EPA hem de DHA sağlık için önemli görünmektedir, özellikle DHA'nın önemli olduğu düşünülmektedir, çünkü beynin gri maddesi, retina ve sinirler gibi kilit dokuların yapısının önemli bir kısmını DHA oluşturur. Bu dokulardaki kuru maddenin %25'i ila %40'ına varan kısmını DHA oluşturabilir.
Omega 3'ün Faydaları
Omega 3, bazı seçkin besinlerde bulunan ve hücre yenilenmesi dahil birçok önemli fonksiyonu olan bir yağ asidi ve cilt dostudur. Cildi içten nemlendirir, yeniler, cilt altı bağ dokusunun temel taşları olan kollajen ve elastini korur böylece yaşlanmayı geciktirir. Ancak Omega 3'ten yeteri kadar faydalanabilmeniz için onu hem içten hem dıştan kullanmanız gerekir. Omega 3 içeren gıdaların düzenli ve çeşitli olarak her gün tüketilmesi hem sağlığınız hem cildiniz için çok önemlidir. Antiaging kürlerinde de önerdiğim bu uygulamanın sonuçları ancak düzenli kullanımda yüz güldürüyor.
Kimler Omega 3 alamalı?
- Kardiyovasküler problemi olanlar,
- By-pass ameliyatı geçirmiş olanlar
- Hamile bayanlar
- Romatolojik problemi olanlar,
- Menopoz dönemindeki bayanlar,
- Kolesterol ve trigliseridi yüksek olanlar,
- Depresyon problemi olanlar
- 30 yaş üstü herkes,
- Bir rahatsızlığı bulunmayan ama ilerleyen yaşlar için kendini koruma altına almak isteyen herkes.
- Diyabet hastaları
- Okul çağındaki çocuklar
Vücudun omega-3 yağ asidine ihtiyacı daha anne karnında başlar, çocukluk, ergenlik, yetişkinlik ve yaşlılık boyunca bu ihtiyaç devam eder.
Omega 3 sayesinde;
- Trigliseritler ve kolesterol düşer, böylece ateroskleroz ve buna bağlı kalp hastalıkları, kalp krizi ve akut inme riski azalır.
- Bağışıklık sistemi güçlenir
- Kansere karşı koruma sağlanır
- Beyin, retina, sperm, cilt hücreleri güçlenir
- Kan şekerinin düzenlenmesine yardımcı olur (diyabet için faydalı)
- Kanı inceltir ve akışını kolaylaştırır, kanın pıhtılaşmasını önler
- Yangı önleyici etkisiyle romatizmal hastalıklara karşı koruma sağlar
Omega-3 alımının hamilelikte sağladığı faydalar
- Erken doğum riskini azaltır
- Bebeğin retine ve beyin gelişimine fayda sağlar
- Bebeğin matematik zekası, okuma, yazma gibi becerilerinin gelişmesine yardımcı olur
- Lohusalık sendromundan korur
Omega-3 hangi besinlerde bulunur?
Soğuk sularda yaşayan yağlı balıklar (somon balığı), Orkinos tipi ton balığı, uskumru, sardalya, hamsi, Keten tohumu yağı (%60), Ada çayı yağı (%54), Kivi (%52), Perilla(%58), Semizotu(%35) daha az oranlarda ceviz, badem, fındık, soya filizi, kuru fasulye, soya fasulyesi, nohut, mısır, mısır unu, çörek otu yağı, kanola yağı, soya yağı, tatlı patates, marul, lahana, brokoli ve diğer yeşil yapraklı sebzelerde bulunur.Yıllardır tüketiciler; omega-3 yağ asitlerini kullanarak kardiyovasküler hastalıkların azaltılmasında yararlı olduklarını öğrenmişlerdir. Halen kardiyologlar reçetelerinde takviye olarak omega-3 vermektedirler, genel olarak yapılan pek çok çalışmada bilimadamları verilere göre omega-3 yağ asitlerinin erken ölüm riskini düşürdüğünü de belirtmektedirler. Bu azalma sadece bilinen kronik hastalıklarda örneğin kardiyovasküler hastalıklarda, kanser hastalarında ayrıca sağlıklı görünen kişilerde de mevcuttur.
Omega-3, omega- 6' ya nazaran çok daha değerli 1/4'ten fazla alınması faydalıdır fakat diyetlerimizde maalesef omega 6 -da fazla miktarda bulunmaktadır. Sağlıksız modern batı diyetlerinde bu oran çok düşüktür. Emflamatuar sitokinlerle ortaya çıkan artış yetersiz omega alımından dolayıdır. Omega- 3 özellikle EPA (eicosapentaenoic asit ) DHA (docosahexaenoic asit) balık yağlarının içinde bulunan dramatik bir etkiye sahiptir.Eğer omega- 3 tüketimimizi arttırabilirsek (balık,balık yağı, keten tohumu yağı gibi) omega -3 tüketimi artmasıyla omega -6 tüketimi azalacak bir dizi enflamasyon üzerine etkiyle kaynaklanan yaşlanma yavaşlatılarak,daha uzun ve kaliteli yaşam şansını arttırabiliriz.Omega -3 stres ve kortizol hasarı ile mücadele eder, kronik stres ve stres hormonlar kortizol,adrenalin,nöroepinefrinin vücutta artmasıyla yaşlanma hızlanır. Bunlar büyük katkıda bulunarak erken ölüm nedenlerini çoğunlukla artan riskle kronik kalp hastalıklarına,bulaşıcı ve metabolik bozukluklara ve hatta kanserle ilgisine rastlanmıştır. Omega- 3 takviyesi çalışmalarda gösterilmiştir ki yukarda bahsettiğimiz hormonların seviyesini düşürür ve engeller. Kronik ruhsal hastalıklarda özellikle depresyon ve anksiyetede doğal nedenlerle oluşan şok edici erken ölümler gözükebilmektedir. Bu oran ABD'de nüfusun %5' ini etkileyebilir ve erken ölümlerle ilintilidir. Omega -3 beyin zarlarında temel bileşenlerdendir. Sinir hücre ağının aktarımına seratoninle birlikte yardımcı olur antienflamatuar etkilerini göstererek beyin hücrelerinin kaybının önlenmesinde de faydalıdır. Depresif bozukluk ve bipolar bozuklukları olanlarda omega- 3 seviyesi düşük bulunmuştur. Günde 1-2 gram EPA veya DHA günlük doz alımı yaşlılarda özellikle bu semptomları düzelttiği de bazı çalışmalarda gösterilmiştir.
Bilmemiz gerekenler; omega-3 yağ asitleri kalp ve damar hastalığında, ölümleri önlemede köklü bir role sahiptir,yeni yapılan çalışmalar bu yararlı yağların çeşitli nedenlerden dolayı erkan ölüm riskini azaltmakta olduğunu göstermiştir.Toplam vücut düzeyininin iltihabını azaltarak omega -3 bize neden olan birçok durumda erken ölüm riskini düşürmektedir. Omega-3 düzeyleri yüksek tutarak ,omega-6düzeylerinide düşük tutarak ;metabolik sendrom,depresyon,ve anksiyete belirtileri,çeşitli kanser türlerinin çeşitli biçimlerde her biri erken ölümle ilgili karaciğer ve böbrek hastalıklarını önlemede yardımcı olur. Ayrıca kronik stres ve yüksek kortizol seviyelerinin ölümcül etkilerini azaltmak için katkıda bulunur. Omega- 3'ün antiobeziteyi etkilediğine ve önlediğine dair iddia edilen çalışmalarda vardır.Kanserde çok sık karşılaştırılan nedenler şunlardır;diyet birçok gelişim açısından önemli bir faktördür. Akdeniz beslenme diyetinde kanser oranları ile ilişkisi olarak sebze,meyve ve zengin balıklardan oluşur.Yapılan bir çalışmada akdeniz diyetiyle karşılaştırıldığında kanserde %50 'nin altında azalma ABD'ki kalp derneği ve kanser derneği tarafından önerilmiştir.
Kanser her türlü zamansız ölüm nedenlerindendir. Diyet, çeşitli kanser gelişiminde önemli bir faktördür evvelcede sölediğimiz gibi kansere karşı bir korunmadır. İltihap, aynı zamanda ultraviole ışınları da cilt kanserinin gelişiminde önemli rol oynar. Yapılan çalışmalar, doğal olarak verilen omega-3' ün kanseri azalttığı ve gerilettiğini göstermiştir. Günde 3 gram civarında alınan saf omega -3, güneş yanığından derinin kanserleşmek üzere olan hücrelerinden ve içinde dolaşan kan hücrelerini DNA hasarından korumaktadır.Meme ve prostat kanserlerinde önleyici bir etkisi gösterilmiştir. Özelikle de prostat kanserlerinde PSA' nın düşmesinde kemik metastazında faydalı olmakta ve erken ölüm riskini azaltmaktadır. Premenapoze kadınlarda omega- 3 ile erken evrede kanserin nüks etkisini azalttığı da gösterilmiştir. Kolon kanserlerinde de omega -3 alımı fayda sağlamıştır. Böbrek hastalığı nedeniyle 46 bin amerikalı her yıl ölmektedir. Böbrek hastalıklarında omega -3 alımı %31 oranında fayda sağlamıştır ayrıca metastatik kanserlerde kemik metastazlarında genellikle kemik kırıklıklarına mani olmakta onun dışında da osteoporozu olan kadınlarda kırıkları azaltmaktadır. Astım ve KOAH 'da da omega-3 alımı faydalıdır. Beyin metastazlarında omega- 3sağlıklı beyin hücre sayısını arttırdığı ve depresyona cok iyi geldiği 2010 ağustos ayında yapılan bir çalışmada gösterilmiştir. Gene ABD'de 2008 Yılında yapılan çalışmada omega -3 eksikliği olan grupta ömrün daha kısa olduğu gösterilmiştir.Ayrıca bitkisel omega- 3 'ün, (keten tohumu gibi )adet görmeyen kadınlarda ateş basmasını%50 azalttığı yine meme kanseri riskini azalttığı da çalışmalarda gösterilmiştir.Ancak hasta meme kanserine yakalandıktan sonra receptörleri pozitif ise keten tohumu almamalıdır.
Genellikle kilo kaybı kansere bağlı olarak özellikle mide kanserlerinde, özefagus kanserlerinde, pankreas kanserlerinde, baş, boyun tümörlerinde günde 3 gramın üstünde omega- 3 alımı hastanın genel durumunu toparlamasına neden olur. Omega -6 araçhidonik asit enzimi 5(LOX)prostat kanserinin ilerlemesine sebep olur onun için omega- 6 bloke edilebilmek için omega- 3 ve boswelia serrata verilmesi faydalı olduğu yine son bir çalışmada gösterilmiştir.Yine omega-3 prostat hipertrofisi(prostat büyümesi) keten tohumunun randomize bir çalışmada şikayetleri %70 oranında azallttığı 2008 yılında yapılan bir çalışmada gösterilmiştir.
Prof. Dr. Erkan Topuz
YUMURTAYI ASLA KATI PİŞİRMEYİN
Yumurtayı sakın katı olarak pişirmeyin. Katı olarak pişirilince kanserojen madde birikiyor. Rafadan veya çok az pişmiş yiyin. Dolaşan ve kümesinde horoz olan tavuğun yumurtasında Omega 3 zengin. Omega 3 ise yaşamın mucizesi. Faydası saymakla bitmiyor.
KIRMIZI ET YERİNE BALIK
Kırmızı et yerine balık ve dolaşan kümes hayvanları tüketin! Özellikle hindi tavsiye ediliyor. Omega 3 balıkta en yüksek olan gıdadır.
KILÇIĞI MUCİZE
Balığın kılçığı çok faydalı. Menapoza giren, kemik hastası olanlar kılçıkları çöpe atmayıp, tülbent içinde yemeğin içine sarkıtıp yemekle pişirsinler ve yemeği yesinler. Çünkü kemiğinde büyük fayda var.
KANSERİ ÖNLÜYOR
Balıktaki Omega 3 kemiği güçlendiriyor. Meme, mide, prostat kanserinde ve hatta sigara içenlerde yüzde 5 oranında koruma sağlıyor.
HANGİ BALIKLAR YENMELİ?
Dip balıklarında civa büyük miktarda var. Mezgit, kalkan gibi dip balıklarını ayda ya da 15 günde bir yiyin. Devamlı yemeyin. Ama hamsi, palamut, lüfer, uskumru, kolyoz gibi bütün yüzey balıklarını sınırsız yiyebilirsiniz.
AĞZINIZA SÜRMEYİN!
Marmara, Ege, Karadeniz'den dipten istiridye, midye, karides ağzınıza sürmeyin! Bu canlılar denizin dibindeki zehiri içinden geçiriyor.
Kaynaklar:
http://www.erkantopuz.com
http://tr.wikipedia.org
http://www.ahaber.com.tr
http://www.hthayat.com
http://www.merhabahaber.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder