Kırmızı et fiyatları neden yüksek?

Dünyada kırmızı et fiyatları

Türkiye'de 1 kg kıyma ortalama 30 TL, Almanya'da 15 TL. Üstelik Almanya 4 kat daha zengin bir ülke. Peki neden Türkiye iki kat daha pahalıya et yiyor?

Türkiye’den çok daha zengin birçok ülke kırmızı eti Türkiye fiyatlarının yarısına yiyor. Kişi başı geliri Türkiye’nin dört katına yaklaşan Almanya’da kıyma, markette Türkiye’nin yarı fiyatına satılıyor.

Kırmızı et, markete ulaşana kadar üç kez el değiştiriyor. Besiciler, tedarikçiler ve market, kasap gibi satıcılar.

Besiciler, büyükbaş hayvanı yetiştirip hayvanın gövdesini tedarikçilere satıyor. Besicilerin gönderdiği bu ete karkas et deniyor. Tedarikçiler, karkas eti alıp kemiklerini, sinirlerini temizleyip, ihtiyaca göre pirzola, bonfile gibi bölümlere ayırıp müşteriye hazır hale getiriyor. Tedarikçiler eti marketlere, kasaplara, restoranlara satıyor.



Fiyatlar neden yüksek dediğimizde her kesimin farklı bir açıklaması var. Besicilere göre et fiyatlarında spekülasyon var.

Kırmızı Et Üreticileri Birliği Başkan Yardımcısı Ahmet Alp, gövdenin yani karkas etin kilosunu İstanbul’a 17 TL’ye gönderdiklerini söylüyor. Ahmet Alp, "Adrese teslim gönderiyoruz. Kasaplar, marketler yüzde 40 zam koyup satıyor" diyor.

Eti son elde nihai tüketiciye ulaştıran kasap ya da market de tedarikçiden aldığı ete kendi maliyetlerini (yüzde 8 KDV, kâr, işletme maliyetleri) ekliyor. Burada kâr oranı ve maliyetler işletmeden işletmeye değişiyor. Bazısı daha çok, bazısı daha az kâr ediyor. Bazısı işletme maliyetlerine daha çok öderken bazılarının kira, su, elektrik, çalışan gibi maliyetleri daha düşük. Sonuçta ortaya çıkan tablo bu. Türkiye’nin farklı noktalarında et, farklı fiyatlara satılıyor.

Tartışmaların odağındaki Tarım Bakanlığı ise fiyatlarda spekülasyon olduğu görüşünde. Bakanlık arzda sorun olmadığını düşünüyor. Hükümet, kimi üreticilerin ithalat fikrine de kesinlikle karşı çıkıyor. İstanbul Sanayi Odası'nda düzenlenen toplantıda sektörle bir araya gelen Tarım Bakanlığı Müsteşarı Vedat Mirmahmutoğulları, besicilikten geçimini sağlayanlar olduğunu hatırlatarak, "Türkiye kapıyı açarsa, ithalata başlarsa besici biter" dedi.

Mirmahmutoğulları, ithalat isteyen üreticilere "Bir geçiş sürecindeyiz, bu da spekülatörlerin işine yarıyor. Türkiye'de ithalata açılmayı asla istemiyoruz. Aman ithalatı aklınıza getirmeyin" şeklinde seslendi. Türkiye'de 28 bin aile besicilik yapıyor.

Mirmahmutoğulları yeni ırk yaratılmasıyla ilgili de çalışmalara başlandığını ve üç yıl içinde Türkiye'de et tipli damızlık olacağını söyledi.

Neden et yemeliyiz?

Yıldız Tekniz Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü'nden Doç. Dr. Mustafa Tahsin Yılmaz etin yararlarını şöyle anlatıyor:

Kilogram başına 1 gram protein tüketilmesi gerek. Bu hesaba göre, 70 kg ortalama vücut ağırlığına sahip bir insanın günde 70 gram protein tüketmesi, bunun da en az yarısının hayvansal kökenli olması gerekmekte. Bu da günlük en az 250 gram et miktarına tekabül ediyor. Diğer besinlerden de düzenli miktarda protein aldığı farz edilen yetişkin bir insanın günlük tüketmesi gereken et miktarı en az 250 gram.

Et tüketilmediğinde ne olur?

Kırmızı et yeterince tüketilmediğinde, bünyeye yeterince protein ve enerji alınamaz. Her ikisinin yetersizliğinden ileri gelen “marasmik kwashiorkor” vakalarına, yeterince et tüketmeyen veya hiç et tüketmeyen toplumlarda sık rastlanıyor. Ayrıca sağlıklı bir zihinsel gelişim için kırmızı etin tüketilmesi gerek.

Çocuklar için kırmızı et neden önemli?

Proteinler, vücudun yapıtaşları. Proteinlerin en önemli kaynakları arasında kırmızı et geliyor. Çocuklar, eğer yeterli seviyede et tüketmezlerse zihinsel faaliyetlerinde yeterince gelişme olmaz, ayrıca  kas ve iskelet sisteminin gelişimi de olumsuz etkilenir. Yeterli miktarda et tüketmeyen çocuklarda bünye zayıflığı görülüyor.  Ayrıca gelişme sorunları yaşarlar. Anemi (kansızlık) ise yeterince et tüketmeyen çocuklarda görülen diğer bir sağlık problemi.

Çocuklarda et tüketim miktarı yaşa göre değişkenlik gösteriyor. 4-6 yaş arasındaki çocukların fiziki ve zihinsel gelişimlerini tamamlayabilmeleri için günde yaklaşık olarak 100-120 gram kırmızı et tüketmesi gerekiyor. 7-9 yaş arasındaki çocukların günlük et ihtiyacı yaklaşık 170-180 gram iken, 10-13 yaş aralığında yaklaşık 200-220 gram arası kırmızı et tüketmeleri gerekiyor. Bunlar, diğer besinlerden hiç protein alınmaması durumunda belirlenmiş miktarlar.

Kaynak: Al Jazeera